بیش از 30 سال انتظار برای احیای یادگار والی خوش‌نام تبریز

متن کامل

تا به حال فکر کرده‎اید که چه کسی عمارت شهرداری تبریز را که با ساعتش معروف است، بنا کرده یا چه کسی به فکر احداث سیل بند برای تبریز افتاده است؟ میزرا حسینقلی جلیلی ملقب به ارفع‎الملک، والی خوش نام بلدیه تبریز و یکی از محبوب‎ترین رجال زمان خود بود و تبریز بخشی از "شهر اولین‌ها" بودن خود را مدیون اقدامات اوست، از احداث اولین کشتارگاه گرفته تا اولین دارالمجانین در تبریز جزو اقداماتی بودند که محبوبیت این مرد را رقم زدند.    

به گزارش ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، درست در دل شهر و در میانه‎های خیابان بهشتی، خانه محبوب‌ترین شهردار تبریز (ارفع‎الملک جلیلی) عصا به دست منتظر ایستاده است تا شهرداری به وعده سی و چند ساله‎اش برای بازسازی و مرمت این خانه عمل کند، حال نه تنها هیچ تندیسی از این شهردار خوش نام تبریز در هیچ نقطه‎ی شهر به چشم نمی‎خورد، بلکه خانه ارفع‎الملک جلیلی هم که فقط سر درب آن توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی به ثبت رسیده، رو به تخریب نهاده است.    

هاله جلیلی، نوه ارفع‎الملک جلیلی که ساکن تهران است، از انتظار 30 ساله‎اش برای بازسازی خانه پدر بزرگ به ایسنا می‎گوید. 
وی اظهار می‌کند: ارفع‎الملک جلیلی، اقتصاددان، بسیار روشن فکر، ثروتمند، اهل کمال و یکی از اعضای شورای شهر وقت تبریز بود او در سال 1311 رئیس بلدیه تبریز شده و بنابه دلایلی پس از مدتی کناره‌گیری کرد، اما سال بعد دوباره سر کار آمده و در مجموع سه دوره رئیس بلدیه تبریز شد.    

شهر دنبال شهردار کاربلد تبریز می‎گردد!  
وی اضافه می‎کند: نکته قابل توجه اینکه پس از کناره‎گیری ارفع‎الملک به دلیل کارشکنی برخی افراد و با وقوع سیل تبریز، تمام شهر، چراغ به دست به دنبال ارفع‎الملک گشتند و  او که برای سومین بار متوالی شهردار تبریز شد، سیل بند 12 کیلومتری مهرانه رود را در تبریز ایجاد کرد، تمام طول مهرانه رود در زمان این شهردار با دست کنده شد و از زمان احداث این سیل بند تا کنون، سیل خسارتی به تبریز وارد نکرده است.    

وی ادامه می‎دهد: احداث عمارت شهرداری تبریز در سال 1314 از مهم‎ترین اقدامات این شهردار خوش نام تبریزی است که احداث آن به دلیل نبود ابزارهایی مانند بیل مکانیکی، به طور دست‌ساز انجام شده و اتمامش چهار سال به طول انجامیده است، تنها یک نمونه از ساعتی که بر روی این عمارت نصب شده است، در بیگ بن لندن وجود دارد، در زمان جنگ یکی از ناقوس‎های این ساعت شکسته و بی‎صدا شده بود که خوشبختانه الان تعمیر شده است.        

جلیلی اظهار می‌کند: ساخت کشتارگاه، ایجاد دارالمجانین در شهریور 1312، ساخت سالن تئاتر  در ارک تبریز و تشکیل دارالتربیه برای پناه دادن به فقرا و افراد بی‎خانمان از دیگر اقدامات ارزشمند این شهردار بود، اقدامات پدر بزرگ من فقط در ساخت بناهای مهم خلاصه ‎نشده و او کارهای فرهنگی زیادی نیز در تبریز انجام داده است.  
شهرداری تبریز از پشنهاد من برای اهدای لوازم خانه ارفع‎الملک به موزه استقبال نکرد  
وی بیان می‌کند: با توجه به نبود مکانی آبرومند برای پذیرایی از مهمانان مهم داخلی و خارجی، پدربزرگم دو تالار در همین خانه‎ای که الان رو به تخریب است، ساخته بود، او هیچ یک از لوازم خانه‎اش را با پول بلدیه نگرفته بود، تمامی لوازم خانه‎اش آنتیک به حساب می‏ آیند، اما با وجود تمایل من برای اهدای این لوازم به موزه شهرداری تبریز، شهرداری توجه چندانی به این مسئله نکرد و گویا برایشان مهم نیست.    

انتظاری همسن جنگ برای بازسازی خانه ارفع‏‌الملک جلیلی  
وی ادامه می‎دهد: با توجه به این که من ساکن تهران هستم، تقریبا از بعد از اتمام جنگ ایران و عراق مدام به تبریز رفته و آمد داشته‎ام و شهرداران در دوره‌های مختلف وعده‎هایی برای حفظ این خانه تاریخی به من داده‌اند که هیچ یک تا به الان عملی نشده است و وضعیت روز به روز هم بدتر می‏شود.     نوه ارفع‎الملک جلیلی در پایان با ابراز امیدواری برای حفظ خانه تاریخی پدر بزرگش، خاطرنشان می‎کند: هنوز هم ناامید نشده‎ام و نسبت به بازسازی و نجات این خانه امید دارم.     کریم میمنت‌نژاد، تبریز پژوه نیز در گفت‌وگو با ایسنا،  با ارائه توضیحاتی در خصوص شخصیت و اقدامات مهم حسینقلی جلیلی به ایسنا می‎گوید: ارفع‎الملک در سال 1297 مصادف با اواخر دولت قاجار، رئیس بلدیه تبریز شد و اقدامات خوبش باعث شده  تا از او به عنوان یک شهردار موفق یاد شود.    

وی با اشاره به وقوع سیل ویرانگر تبریز در مرداد ماه 1313 و تخریب حدود 1300 بنا اظهار می‎کند: با توجه به ثبت نام ارفع‎الملک به عنوان شهردار موفق در خاطره‎های مردم، انجمن شهر به سراغ حسینقلی جلیلی می‎رود و او از نیمه دوم سال 1313 برای بار دوم کلیددار بلدیه تبریز می‎شود.    

وی ادامه می‎دهد: ارفع‎الملک ضمن هم‎دردی با سیل‎زدگان، به دلیل نبود بودجه کافی برای ایجاد مسیل تبریز با محمود جم که تبریزی‌‎الاصل بود، مذاکره کرده و بودجه دولتی برای این کار می‏ گیرد و کل هزینه‎های ساخت مسیل تبریز در مجلس شورای ملی به تصویب می‌رسد و این اعتبار به صورت وام و قرض بلاعوض دولت تامین می‎شود که این یکی از ویژگی‎های یک شهردار کاربلد است که در تامین بوجه به دریافت عوارض از مردم اکتفا نکند.    

این تبریز پژوه بیان می‎کند: احداث سه ساختمان مهم در سال 1314 که نیاز اصلی تبریز بودند از دیگر اقدامات این شهردار است که اعتبارات آن هم به کمک محمود جم که نخست وزیر شده بود، تامین شد، ساختمان عمارت شهرداری تبریز که بر روی گورستان محله نوبر و با توجه به ارتباطات خوب ایران با آلمان در آن زمان به دست معمار بزرگ ارمنی تبار اودیس اوهانجانیان و تکنیسن‎های آلمانی طراحی و احداث شد، یکی از این بناها است.    

وی اضافه می‎کند: بنای ساختمان انجمن شهر در باغ گلستان تبریز که محلی برای تجمع مردم، برگزاری میتینگ‎های مختلف و دیدارهای مردمی اعضای انجمن شهر بود و به عنوان یک پارلمان شهری احداث شد از دیگر بناهای احداث شده در زمان او و سومین ساختمان مهم نیز خانه خود ارفع‎الملک جلیلی در خیابان منصور است که در آن دوره یکی از خیابان‎های اعیان نشین تبریز به شمار می‌آمد و حجاری سنگ‎های سردرب این خانه به ظرافت و به شکل سنگ‎ تراشی‌‎های عمارت شهرداری تبریز است.    

وی با اشاره به سرگذشت خانه تاریخی ارفع‎الملک جلیلی بیان می‎کند: در دهه 80 تلاش زیادی برای یافتن مالک این خانه شد، این خانه توسط جلیلی‌ها به خانواده علی نقی خان مولوی، دیگر شهردار تبریز و پس از آن نیز به مالکان بسیاری فروخته شده است و اکنون مالک نهایی که تبریزی‌ هم نیست به شرط دریافت بهایی بسیار گزاف حاضر به فروش این خانه است و راهی برای مذاکره وجود ندارد؛ چرا که شهرداری توان پرداخت این هزینه را ندارد و باید قانونی در این خصوص باشد تا هر کس هر طور خواست عمل نکند.    

میمنت‌نژاد متذکر می‎شود: پس از تخریب بخشی از این خانه که شامل اندرونی و بیرونی است و تبدیل آن به مجتمع مسکونی در سال 81، میراث فرهنگی سردرب آن را ثبت ملی کرد. 

26 خرداد 1398
تعداد بازدید: 601

نظرات

دسته بندی محصولات
ارائه کنندگان
Yedi Iklim türkçe B1
1,500,000ريال990,000ريال
مرورگر شما بسیار قدیمی است!
جهت مشاهده این وب سایت به صورت صحیح، بروزرسانی مرورگرتان ضروری خواهد بود. بروزرسانی مرورگر
×