ترکی، زبان بین المللی اورمیه و مخالفان آن

دکتر توحید ملک زاده
« ترکی در اینجا( اورمیه) زبان بین المللی است. این زبان را هر کسی می داند. ارمنی، کرد، روس، فرانسوی ، انگلیسی، فارسی، آسوری و آلمانی همه به ترکی تکلم می کنند. می توانم با این همه افراد مختلف الجنس صحبت کنم. ترکم و از این جهت احساس خوشبختی می کنم.»( رسول زاده، محمد امین، گزارشهایی از انقلاب مشروطیت ایران، ترجمه: رحیم رئیس نیا، انتشارات شیرازه، چاپ اول تهران، 1377، ص: 219) یکی از صدها سند از نویسندگان، محققین و مسافران اورمیه می باشد که بر دانستن زبان ترکی تمام افراد در اورمیه چه قبلا و چه حال تاکید می کند.
زبان ترکی، زبان بازار و اقتصاد، فرهنگ ، هنر و ادب اهالی اورمیه و غرب آذربایجان از ادیان، مذاهب و طوایف مختلف بوده و زبان گویای مردم یعنی عاشیقها اعم از ترک و غیر ترک از هر دین و مذهبی به زبان ترکی – زبان رایج و همه گیر آذربایجان- ایفای نقش کرده اند. عاشیق قول هارطون از مسیحیان ارمنی، عاشیق یوسوف اوهانس از مسیحیان سریانی( آشوری) و دهها عاشق دیگر نه تنها بر زبان ترکی شعر سروده و در مقام عاشقی رسالت خود را انجام داده اند بل بر مبنای عرفان اسلامی نیز پای نهاده و حتی بر شهدای کربلا و ظلم یزیدیان نیز پرداخته اند.
ادبای اینجا صدها سال به زبان ترکی سروده و نوشته اند و فولکلور اورمیه با زبان ترکی ساخته و پرداخته شده است. اورمیه زادگاه داستان اصلی کرم، روایتهایی از داستان محتشم کوراوغلو، زادگاه بورلا خاتون دده قورقود شاهکار ترکان بوده و امروزه می بینیم افرادی علیرغم دانستن زبان ترکی ناجوانمردانه این موسیقی الهی – ترکی- را ملعبه دستورات آن طرف مرز قرار داده و بی محابا بر آن می کوبند. 
چه خوب است سنت آذربایجانیان که با خدای خود به عربی سخن می گویند و با دوستان دور به فارسی و با همسایگان و خویشاوندان به ترکی. در کلاسهای درس آذربایجان چه مدرسه چه دانشگاه، هر روز شاهدیم اگر کسی ترکی متوجه نشود و با اشاره اینکه « استاد من ترکی نمی دانم اگر ممکنه فارسی بگید» استاد متبسمانه به فارسی ادامه تدریس می نماید. در مراسمات رسمی اداری هم همیشه این سوال پرسیده می شود و مجری و یا سخنران با گشاده رویی به زبانی صحبت می کند که همگان مفهوم شوند.
حال اگر کسی سالیان سال با این روال معمول در اورمیه و آذربایجان زندگی و حتی تحصیل کرده و ترکی را بخوبی بداند و صحبت کند و با ژست میهن پرستی و حتی دغدغه زبان رسمی (بی احترامی به زبان رسمی کشور در اورمیه)، با جنجال سعی کند ترکی را در مقابل زبان رسمی بگذارد و مجبور می شود چند ساعت نگذشته برای جلوگیری از تبعات خشن اقداماتش -که در اورمیه محلی از اعراب ندارد –برای تطهیر خود عنوان کند چهار عروس خانواده من آذری( شما بخوانید ترک) است. تا بیش از این باعث آزرده خاطرشدن نجیب ترین مردمان- اهالی اورمیه- نشود.
حال چه شده است عده ای علیرغم دانستن و تکلم روان به زبان ترکی، بر این نعمت خدادادی – دانستن زبان ترکی- پشت پا زده و به بهانه امنیت ملی و با پیش کشیدن زبان رسمی سعی مذبوحانه در رودرو قراردادن آذربایجان ، این جغرافیای دینامیک اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اهالی ترک آن با حکومت مرکزی هستند؟ آیا اقدامات تحریک آمیز قومی، خوراکی مردار برای انتخابات اسفندماه 98 نمی باشد؟ اصولا آیا اقلیتی در دنیا سراغ دارید که با خشونت و تلاش برای فرافکنی و ایجاد ناامنی به سرمنزل مقصود برسد؟ آیا متوجه نیستید این تلاشهای ناشیانه تان ایجاد فضای دوقطبی بر علیه تان می باشد؟