مدایح و مراثی مکافات

تبریز - ایرنا - «مدایح و مراثی مکافات»، عنوان کتابی از مرحوم میرزا آقاخان مرندی، شاعر و روزنامه‌نگار دوران مشروطه است که توسط ابراهیم ترابی تحقیق و تالیف شده است.

به گزارش ایرنا، مرحوم میرزا آقاخان مرندی، معروف به «مکافات»، از جمله شعرای آیینی خطه آذربایجان به شمار می رود که بیشتر از آنکه کسوت شعر و شاعری وی شناخته شده باشد، به عنوان مبارز مشروطه و روزنامه نگار مجاهد شناخته می شود. 

کتاب «مدایح و مراثی مکافات» در ۵۴ صفحه به قیمت ۶ هزار تومان توسط موسسه دیار کهن و انتشاراتی سفیر اردهال روانه بازار نشر شده است. 

این کتاب، دوازدهمین جلد از مجوعه کتب منتشر شده در «تاریخ ادبیات مرثیه آذربایجان» محسوب می شود که در بستر شعرای مراثی سرای این دیار برای علاقه مندان به ادبیات آیینی منتشر شده است. 

دبیر مجموعه در یادداشتی بر کتاب «مدایح و مراثی مکافات» نوشته است: "محبت امام حسین (ع)، یوسف گلگون کفن حضرت زهرای مرضیه علیه السلام، در سینه شیعیان مولا علی ولی الله اعظم علیه السلام، ودیعه الهی است که هر کس به فراخور مقام و مرتبه خود، این آتش عشق را متجلی ساخته است. 

از این روست در تاریخ پیدایش شعر و ادب در ایران زمین، شعرا و ادبا بهترین سروده های خود را به مدح و مرثیت اشرف اولاد حضرت آدم اختصاص داده اند؛ در این میان شعرای آذربایجان، سعی جمیلی داشته اند و جایگاه ارزشمندی در تاریخ ادبیات رثایی را به خود اختصاص داده اند. 

مجموعه فرا رو یکی از بی شماران شاهد مثال از عرض ارادت و عشق به بارگاه سلیمان کربلاست. سراینده این مجموعه، شاعری فرهیخته از دیار کهن شهر مرند است که در دوره حیاتش منشاء خدماتی در زادگاهش بوده است. هر آنچه از مدایح و مراثی میرحوم میرزا آقاخان مرندی، معروف به مکافات، باقی مانده و در دسترس بود، توسط یکی از شیفتگان صادق اهل بیت (ع)، پیر غلام باصفای امام حسین (ع)، گردآوری و در اختیار علاقه مندان اهل بیت قرار می گیرد".

کتاب «مدایح و مراثی مکافات» دربرگیرنده ۱۱ مدیحه، نوحه و مرثیه باقیمانده از تعداد بیشتر اشعار مرحوم مکافات است که ابراهیم ترابی، محقق و مولف کتاب، توانسته تنها به این تعداد دسترسی یابد. 

در این کتاب همچنین چهار شعر با دستخط مرحوم مکافات و تنها تصویر باقیمانده از آن شاعر و روزنامه نگار مشروطه خواه درج شده است. 

مرحوم میرزا آقاخان مرندی، معروف به مکافات، از جمله پیشروان نهضت مشروطه در خطه آذربایجان بود که در چند جبهه مبارزه می کرد؛ آن مرحوم بعد از انتشار جریده ای به نام «مکافات» در خوی به سال ۱۳۲۷ قمری، با نام خانوادگی «مکافات» شناخته شد. جریده مکافات در جنگ های ۱۱ ماهه مشروطه خواهان تبریز با قوای استبداد، تلاش شایسته ای برای انعکاس اخبار مشروطه به کار بست. 

مرحوم مکافات در حوزه فعالیت های اجتماعی و فرهنگی و اقدامات خیرخواهانه نیز پیشقدم بود و نخستین مدرسه شهر مرند در سال ۱۳۲۴ قمری - ۱۰۳ سال قبل - توسط او و جمعی دیگر از بزرگان و فرهیختگان این شهر بنیان گذاشته شد.

آن مرحوم پس از پیروزی انقلاب مشروطه به ارومیه رفت و سال ها در کسوت رییس اداره دارایی ارومیه، مصدر خدمت به مردم بود؛ مکافات بعد از بازنشستگی به زادگاهش مرند بازگشت و در اواسط دهه ۱۳۴۰ دارفانی را وداع گفت و در قبرستان امامزاده احمد این شهر به خاک سپرده شد.