دیوان آتشکده نیر با شرح غزلیات

تصحیح و شرح: سعید دادیزاده

ناشر: نشر اختر

چاپ اول 1399

655 صفحه

شابک: 8-455-486-600-978

میرزا محمد تقی حجت الاسلام متخلص به «نیّر» در دوازدهم جمادی الاول سال 1248 هجری قمری در شهر تبریز متولد شد، وی از علمای بزرگ قرن اخیر و از شیعیان مخلص حضرت علی (ع) می باشد که اکثر گفته ای وی در شرح فضائل و مناقب آن بزرگوار و خانواده وی می باشد.

تاویل شعر «نیّر» شامل چنان رمز و رموزی است که بدون آشنایی با آنها شعر عرفانی همواره ممکن است با شعر عاشقانه اشتباه شود.

تا حال کمتر نگارنده ای از فضل و دانش کامل وی اطلاع داشته است و بنده حقیر نیز از ادای تعریف و توصیف وی عاجزم. دیوان وی به نام «آتشکده» که در بین افاضل و بزرگان علم و ادب شناخته شده بارها به چاپ رفته است خود وی چنین می فرماید:

بس که دلسوز آمد این نظم از رده

آمد از هاتف به نام آتشکده

عارف نامدار در دیوان خود به نکات بسیار ریز و اسرار عرفانی اشاره دارد که کمتر شاعری می تواند به پای وی برسد.

محمد علی تربیت در کتاب «دانشمدان آذربایجان» می گوید: «خلف ملامحمد ممقانی از مشاهیر فرقه شیخیه و علمای آذربایجان بوده و در سال 1248 هجری در تبریز تولد یافته و در سنه 1312 در همان شهر به رحمت خدا پیوسته است. مشارالیه از ادبا و فضلای نامی این ایالت است و مجموعه اشعارش از قصاید و غزلیات و منظومه های آتشکده و لالی منظومه در تبریز چاپ شده و معروف است مثنوی در خوشاب فی جواب قاردوشاب نیز از جمله منظومات اوست که رساله توحیدیه آقامیرزا محمود خوئی معروف به اصولی را در تاریخ 1307 به وضع شیرین و خوشمزه انتقاد فرموده و تخلص خود را در آن منظومه عمیدا قرار داده است.