چالش های مرزی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان

مولفان: حسن رضا قیطاسی، غلامرضا رضایی

ناشر: انتشارات دانشگاه علوم انتظامی امین

چاپ اول تابستان 1398

366 صفحه

شابک: 8-356-363-600-978

جمهوری آذربایجان، بزرگترین کشور قفقاز و در گذرگاه اروپا و آسیای شمال غربی و در کنار دریای خزر قرار گرفته و مرکز آن باکو است. کشورهای ایران در جنوب، ارمنستان و ترکیه در غرب، گرجستان در شمال غربی و روسیه در شمال این کشور قرار دارند. همچنین این کشور از طریق دریای خزر علاوه بر جمهوری اسلامی ایران و روسیه، با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان نیز همسایه است. این سرزمین تا قبل از انعقاد عهدنامه های گلستان و ترکمن چای جزو خاک ایران بود ولی بعد از جنگ ایران و روسیه، طی همان قراردادها به روسیه واگذار شده است. (دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1389:1)

جمهوری آذربایجان در 1918 پس از فروپاشی امپراتوری روسیه تزاری تاسیس و حدود دو سال بعد یعنی در سال 1920، لشکر یازدهم روسیه (شوروی) اراضی جمهوری دموکراتیک آذربایجان را اشغال و این کشور را به اتحاد جماهیر شوروی ضمیمه کرد. در سال 1991 پس از 71 سال با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل جمهوری های جدید، مجددا این کشور استقلال یافت. اندکی بعد، در جریان جنگ قره باغ ارمنستان این منطقه (ناحیه قره باغ) و هفت بخش پیرامون آن واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان به اشغال نیروهای ارمنستان درآمده است. (امیراحمدیان، 1382:1،2)

این کشور دارای یک جمهوری و یک استان خودمختار است. «جمهوری خودمختار نخجوان» که از خاک اصلی جمهوری آذربایجان جدا مانده و «استان باغ کوهستانی» که از واحدهای فدرال جمهوری آذربایجان هستند. نوع حکومت جمهوری آذربایجان، جمهوری پارلمانی چند حزبی با یک مجلس قانون گذاری است. این جمهوری سکولار بوده و از سال 2001 به عضویت شورای اروپا درآمده است.