سرو سربدار

زندگی، زمانه و اندیشه میرزا علی آقا ثقه الاسلام تبریزی

مولف: یحیی آریا بخشایش

ناشر: انتشارات امیرکبیر

چاپ دوم 1397

243 صفحه

شابک: 9-1968-00-964-978

زندگی میرزا علی آقا ثقه الاسلام تبریزی از چند بخش عمده تشکیل شده که می توان به هر کدام از آن ها نگاهی جداگانه افکند و به بخشی مستقل از دیگری نگریست. بخش نخست زندگانی او اندکی بیش از چهار دهه است که بیشترین آن به تحصیل، تدریس، تالیف، وعظ و خطابه گذشت. بخش دوم از زمانی اغاز می شود که نخستین جرقه های مشروطه خواهی در آذربایجان پدیدار گشت و با دوره یازده ماهه محاصره و مقاومت تبریز پایان پذیرفت. نقش رهبرانه ثقه السلام در این دوران، که با مشارکت در کارهای انجمن اسالتی آذربایجان نمایان شد، در پیشبرد اهدافی که مشروط خواهان آذربایجان در سر داشتند، آثار شگرفی از خود به جا گذاشت و در مواقع متعددی جلوی جدایی ها را در تبریز گرفت. آشتی خواهی و تلاش پیوسته او برای استقرار آرامش و امنیت در شهر، و نهادینه کردن اصول آزادی و قانون مداری در روابط اجتماعی و سیاسی، از آشکارترین نشانه های ذاتی او در در این دوره است که البته بر وقار و متانتش افزود، نقش محوری اش را در بسیاری از وقایع مشروطه خواهانه آذربایجان برجسته تر ساخت. همین نقش رهبرانه، بخش سوم زندگانی او را ورق زد و توجهات همگان را به سویش معطوف ساخت. این بخش که با اشتغال تبریز توسط قوای روس تزاری آغاز شد و با رفتن سر ثقه الاسلام بر بالای دار در عاشورای 1330 پایان پذیرفت، اگرچه نسبت به دو دوره پیشین بازه زمانی کمتری را در بر دارد، اما مهم ترین قسمت زندگانی او را تشکیل می دهد که در واقع پایمردی و پایداری اش را در راه وطن به رخ همگان می کشد.