بازار تبریز در دوره قاجار

تالیف: اصغر نجفی - اشرف گلچین

ناشر: انتشارات آلتین

چاپ دوم 1399

300 صفحه

شابک: 4-25-7101-600-978

قدمت بازار تبریز بسیار بیشتر از آن است که امروزه برای سازه های آن عنوان می شود. در دوره های مختلف تاریخی، بررسی سفرنامه های سیاحان و کتابهای مورخان مختلف، گویای این جمله مشترک است که «تبریز در هر عصر و دوره ای یک مرکز بازرگانی مهم بین المللی بوده و شغل مهم اغلب ساکنان آن تجارت بوده است هر چند در برخی دوره ها، رکود مقطعی نیز داشته است» در دوره صفویه به دلیل پایتخت بودن، این شهر رونق تجاری و اقتصادی دوران ایلخانان مغول بویژه دور آباقاخان تا الجایتو مغول را بازیافت و بازار داد و ستد در آن گرمی گرفت. پس از مدتی رکود، در عصر قاجاریه، بار دیگر شکوفایی و عظمت خویش را مجددا بازیافت و به مرکز تجاری ایران تبدیل گشت، بطوری که از نظر میزان مبادلات تجاری مقام اول کشور را به دست آورد.

در کتاب حاضر، چگونگی شکل گیری و گسترش کالبدی بازار تبریز و مناسبات اجتماعی درونی آن، با عنایت به مداخله عوامل بسیار تاثیرگذار (مانند جنگهای ایران و روس، حضور نخبگان سیاسی قاجار، در آن شهر و مداخله حکومت و عوامل وی در تکوین کالبد شهری)، نقش و تاثیر بازار و بازاریان در شکل گیری و تداوم حرکت های اجتماعی، سیاسی و نیز گروه بندی اصناف و مشاغل و سازمان درونی بازار در عصر قاجار مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

به نظر می رسد تغییراتی که در مناسبات اجتماعی بازار این دوره رخ داده، بیشتر متاثر از نتایج بروز بحران ها در روابط خارجه ایران و روسیه یا عثمانی بوده که روابط اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده و یا در شرایط ثبات و آرامش، به رشد مناسبات اجتماعی و اقتصادی می انجامیده است.