تاریخ خاقانات ترک

احمد داشاغیل

ترجمه و تلخیص: پرویز زارع شاهمرسی

ناشر: نشر اختر

چاپ اول 1399

184 صفحه

شابک: 8-385-486-600-978

اثر حاضر که در آن کوشیده ایم تاریخ گوگ ترک را در فاصله سالهای 542-630 م دربرگیرد، به دو قسمت تقسیم می شود. در قسمت اول در سایه بهره گیری از تمام منابع، تاریخ گؤگ ترکها را در میان این دو مقطع بررسی کردیم.

در قسمت دوم نیز ترجمه بخشهای مربوط به گؤگ ترکها را در سه منبع مهم چینی یعنی تونگ تی یئن، تسه فو یوان کویی و تسوشی تونگ چی یئن را ارائه کردیم که تاکنون به دیگر زبان ها ترجمه نشده بود. علت اینکه سالهای بین 542-630 م را در اثر خود مبنا قرار دادیم، این است که کتیبه های اورخون، اطلاعات بیشتری درباره دولت دوم خاقانات ترک ارائه می کنند.

از طرف دیگر بررسی جنبه های سیاسی کتیبه های مربوط به این دوره توسط ر.ژیرو انجام شده است. چانگ ژن تانگ نیز بخشهای مربوط به سالهای 618 تا 744 م را از کتابهای تسوشی تونگ چی یئن و تسه فو یوان کویی ترجمه کرده است. لیو نیز تنها ترجمه مطالب سالنامه ها را از اول تا آخر ارائه کرده بود. به همین جهت مشاهده می شود که به مطالب مربوط به گؤگ ترکها بین سالهای 545 تا 618 م در کتابهای تسوشی تونگ چی یئن و تسه فو یوان کویی پرداخته نشده است.

شاوان نیز بخشهای مربوط به خاقانات غربی در سالنامه ها و مطالب مربوط به دولت شهرهای کوچک ترکستان را ترجمه کرده که ممالک غرب نامیده می شد. ترجمه اثری مانند تونگ تی یئن نیز اصلا انجام نشده است. به همین جهت ما بخشهای مربوط به سالهای 545 تا 630 در تونگ تی یئن و اسناد مربوط به سالهای 545 تا 618 م در تسو چی تونگ چی یئن را ترجمه کردیم.

این ترجمه ها بخش دوم اثرمان را تشکیل می دهد. یکی دیگر از کارهایی که تا زمان ما انجام نشده است، تدوین تاریخ گؤگ ترک بین سالهای 542 تا 630 م با استناد و اسناد می باشد. بدین جهت تمام اسناد چینی موجود در تواریخ گفته شده را دسته بندی کرده و برای تالیف مونوگرافی تاریخ گؤگ ترک کوشیدیم.