نقش تبریز در سیر تحول و تکامل فکری

(تاریخ علم در دوره تمدن ایلخانی)

تالیف: بهروز ابراهیمی

ناشر: نشر شایسته

چاپ اول 1391

142 وزیری

شابک: 2- 21-6573-600-978

کتاب حاضر با عنوان «نقش تبریز در سیر تحول و تکامل فکری» به بررسی فعالیت های علمی صورت گرفته در حوزه تمدن اسلامی و قلمرو حکومت مغولان در مدت حدودا یک قرن (تقریبا از 1250 تا 1350 میلادی) می پردازد. در کل، در این دوره از تاریخ فعالیت های علمی فقط در دو منطقه در جریان بودند: یکی شمال غرب ایران امروزی و دیگری اروپا، فعالیت های صورت گرفته در اروپا در این دوره چندان قابل توجه نیستند چرا که در این دوره (که جزوی از قرون وسطی می باشد) اروپا در دست کلیسا بود و کلیسا مانعی بود در مقابل هر گونه فعالیت علمی مثبت؛ دانشمندان اروپایی(که تعدادشان بسیار کم بود) اگر در اروپا می ماندند مجبور بودند بسیاری از کارهای خود را به صورت پنهانی انجام دهند و اگر اثری منتشر می ساختند که افکار و اندیشه هایشان را آزادانه بازتاب می داد به زندان می افتادند ( به عنوان مثال راجر بیکن، 1294-1214). به همین خاطر گاها این دانشمندان سرزمین خود را ترک می کردند و برای انجام فعالیت های علمی به شرق سرازیر می شدند. شمال غرب ایران مرکز سلسله ایلخانی به شمار می آمد و سلسله ایلخانی هم به نوبه خود ایالتی از سرزمین بسیار پهناور تحت سلطه مغولان بود. در این منطقه تجارت و بازرگانی رونق فراوان داشت و هیچ گونه مانعی در برابر ظهور افکار و ایده های جدید و انقلابی وجود نداشت، و این امر زمینه را برای ظهور دانشمندان بزرگی در این دوره پا به عرصه وجود نهاده اند و فعالیت های علمی ارزشمندی صورت گرفته است، و اغلب افرادی که از سایرنقاط دنیا به این منطقه آمده بودند نه به عنوان آموزگار بلکه به عنوان آموزنده مشغول به کار شده اند. از این رو در این کتاب فقط به بررسی تاریخ علم در قلمرو تمدن ایلخانی می پردازیم.