قصه ها و افسانه ها در ادبیات کودکان آذربایجان

دکتر ح.م.صدیق

گردآوری: فاطمه بهرامی صالح - سید احسان شکرخدایی

ناشر: انتشارات تکدرخت

چاپ اول 1394

330 صفحه

شابک: 4-40-6664-600-978

ادبیات کودک ریشه در ادبیات کهن ما دارد، اولین جلوه های آن را در لالایی ها، متل ها و افسانه ها یی می توان یافت که بر زبان پدران و مادران جاری بود و کودکان از شنیدن آنن لذت می بردند. کودک برای کسب تجارب تازه، یاد گرفتن توانایی های زبانی، بیانی و نوشتاری و هنری، کسب اعتماد به نفس و ارضای خواسته های ذهنی و عاطفی به ادبیات نیاز دارد. در تعریف ادبیات کودک نظریات مختلفی ارائه شده است که در این جا به ذکر چندنمونه از آن می پردازیم.
«ادبیا کودکان در اصل با تعریفی که از ادبیات به معنای اعم ذکر شده تفاوتی ندارد یعنی در کیفیت نه فقط ادبیات کودکان، چیزی از ادبیات بزرگسالان نباید کسر داشته باشد بلکه از آنجا که برای انسان جوان و کم تجربه به وجود می آید باید عالی تر و سازنده تر باشد. آنچه ادبیات کودکان را از ادبیات بزرگسالان متمایز می سازد تفاوتی است که بین نیازها و امکانات کودکان و بزرگسالان وجود دارد» 
علی اکبر شعاری نژاد ادبیات کودکان را مجموعه آثار و نوشته هایی می نامد که وسیله ی نویسندگان متخصص برای مطالعه ی آزاد کودکان تهیه می شود و در همه ی آن ها، ذوق و سطح رشد نضج کودکان مورد توجه است.
آنچه در ادبیات کودک امری ضروری به نظر می رسد توجه به کودک به عنوان مخاطب و در نظر گرفتن ویژگی ها و علایق اوست. آثاری هستند که «کودک» موضوع اساسی آن هاست اما خوانندگان آن بزرگسالان هستند و کودکان از خواندن آن لذت نمی برند. پس فرق است بین ادبیاتی که برای کودکان نوشته می شود با ادبیاتی که موضوع آن کودکان هستند. «صاحبنظران به طور کلی بر این باورند که ادبیات بر دو اصل استوار م باشد، اول اصالت موضوع، یعنی تازه بودن مطالب و یا داشتن نگرش و دیدی تازه نسبت به موضوعی کهنه و دوم تناسب قالب و محتوی یعنی هم آهنگی محتوی با سبک نگارش و موضوع مورد بحث، در مورد ادبیات کودکان اصل دیگری نیز به اصول فوق اضافه می کنندو آن این است که ادبیات کودکان برای کودکان به وجود می آید و چون خوانندگان این آثار در مرحله ی رشد فکری و عاطفی هستند، خالق اثر وظیفه دارد با پیام رسانی خود به رشد همه جانبه ی شخصیت کودک کمک نماید.»