علیرضا صرافی

علیرضا صرافی

علیرضا صرافی در 15 مهرماه  سال 1333  (1954) در شهر اورمیه به دنیا آمد. خانواده پدری و مادری او  هر دو تبریزی بودند. آنان پس از حوادث جنگ جهانی اوّل و فجایع دوره مشهور به جیلولوق  و کوردلوک كه در نتیجه آن شهر و دهات اطراف اورمیه تماما توسط  جیلوها و ارامنه و اکراد سیمیتقو به ویرانه‌ای تبدیل شده بود، از تبریز به اورمیه آمده و در آنجا منشاء اثراتی چند در رونق اقتصادی منطقه شدند.

خانواده او طی چندین نسل متوالی از مبرّزین و فعّالان اصلی جنبش‌های آزادیخواهانه آذربایجان (انقلاب مشروطیت، نهضت خیابانی و …. ) بودند. از میان آنها می‌توان به شخصیت‌هائی چون سیدحسن شریفزاده (اولین شهید انقلاب مشروطیت)، میرزا محسن معتمدالتجار (از مبرزین انقلاب مشروطیت و جنبش خیابانی)، دکتر رفیع‌خان امین (از اولین پزشکان ایرانی تحصیلکرده در اروپا، از فعالین جنبش تجدد و  از یاران خیابانی)،  حاج محمّدعلی بادامچی (از مبرزین جنبش مشروطیت و یار نزدیك شیخ‌محمد خیابانی)، شهید سرلشکر محمود امین (از  افسران تحصیل‌کرده‌ی  عثمانی و افسر توپخانه در جنگ مشهور چناق قلعه، فرمانده لشکر 5 کردستان در اواخر دوره رضاشاه) و  رضا رسولی (وزیر تجارت و اقتصاد سال‌های 25-1324)  (1945-1946)  اشاره كرد.

او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را با هفت بار تغییر شهر (اورمیه، تهران، تبریز،  اصفهان) و در سیزده مدرسه به پبایان رسانده،  در سال 1352  (1973) در رشته مهندسی سازه در دانشگاه صنعتی شریف (آریامهر آنزمان) قبول شد.

پس از ورود به دانشگاه فعالیت‌های فرهنگی خود را در كنار درس‌های اصلی آغاز نمود. در اواخر سال 1355  (1976) موفّق شد نخستین گروه پژوهشهای فرهنگی را دانشگاه تاسیس نماید. تشكیل كلاس فولكلور و ترتیب دادن برنامه موسیقی عاشیقی و انتشار نشریه ای موسوم به تاطلوع   از جمله فعالیت‌های این گروه بود.

هنوز یک‌ماه از انقلاب اسلامی نگذشته بود که او به اتفاق تنی چند از دوستانش موفق به تشکیل کنگره آذربایجان با حضور قریب به سه هزار نفر در سالن ورزش دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف ) گردید.  یکی از نتایج این کنگره تشکیل گروهی بنام “گروه بررسی مسائل آذربایجان” بود که وی ابتکار و مسئولیت آنرا بر عهده داشت. این گروه بلافاصله نشریه ای بنام چنلی بئل به عنوان ارگان خویش منتشر نمود که در آن علیرضا صرافی تحت عنوان  علیرضا صاد و چندین نام مستعار دیگر و به دو زبان فارسی و ترکی مقاله می‌نوشت  .

دوهفته‌نامه «چنلی‌بئل» که در بهار و تابستان سال 1358  (1979) منتشر شد، اما  در اثر حملات گروههای فشار به مطبوعات مستقل پس از انتشار 7 شماره به همراه بسیاری نشریات دیگر  امکان انتشار نیافت و سپس مجلّه «صدای آذربایجان (آذربایجان سسی)» رادر پاییز و زمستان همان سال  انتشار داد. این نشریه‌ها سعی می‌كردند تا بدور از  تعصّب و همچنین  مستقلّ از جریانات سیاسی روز به بررسی مسائل آذربایجان بپردازند. هر چند در این امر قدمهای مؤثّری برداشتند، امّا عاقبت مانند بسیاری از نشریات مستقل نتوانستند مدّت زیادی دوام بیاورد.  این دو نشریه  مجموعاُّ پس از  12 شماره  تعطیل  شدند.

پس از آن وی همکاری خود را بت مجله وارلیق شروع کرد. اوّلین كار تحقیقی نسبتاِّ مفصّل او مقاله‌ای تحت عنوان «بررسی داستانهای دده قورقود» بود كه این مقاله طی هشت شماره پی در پی در مجلّه «وارلیق»  در سال 1359 (1980) انتشار یافت. همكاری او با مجلّه مزبور تا پایان دوره اول( 1393)  (2014)   ادامه یافته است.

پس از فراغت از تحصیل در سال 1364 (1985)  به كار در رشته تحصیلی خود (مهندسی عمران) مشغول شد. او در سال  1366  (1987)  تشكیل زندگی مشترك داد.

او  در شهرستانهای پلدشت، بروجرد، مشهد، کبودرآهنگ، اردبیل، آستارا، تبریز و بیش از همه در تهران به‌كار اشتغال داشته‌ و تا كنون  دهها پروژه بزرگ و كوچك عمرانی در سراسر كشور به انجام رسانده است.

از سال 1377 تا 1384   (1998- 2005) در دانشگاه‌های تهران و تبریز داوطلبانه به تدریس ادبیات شفاهی  مردم آذربایجان پرداخته است. كتابی نیز در همین زمینه  نوشته است كه در سطح  دانشگاهها چاپ و توزیع شده  و در سال 1385  (2006) به صورت ویژه‌نامه‌ ماهنامه دیلماج منتشر گردید. وی سردبیر آخرین شماره‌های نشریه وزین وارلیق بوده ، همچنین هر از گاهی مقالات او در روزنامه‌های مبین، نوروز،  نوید آذربایجان، شمس تبریز، عصر آزادی، پیك آذر و آذری و نشریات دانشجوئی دانشگاهیان آذربایجانی…. انتشار یافته است.

تا كنون در هشت سمپوزیوم و كنگره بین‌المللی در خارج از كشور و ده‌ها مورد برنامه دیگر در داخل كشور شركت نموده و نتایج تحقیقات خود را پیرامون مسائل مختلف آذربایجان ارائه داده است.   وی دبیر فنی سمینارهای اورتوگرافی زبان تركی در تهران سال های 1379 و 1380،  (2000-2001) مبتکر و صدر اولین كنگره زبان مادری (1382) (2003) و صدر نخستین سمپوزیوم فولكلور آذربایجان در تبریز (1384)  (2005) بوده است.