اسد بهرنگی

اسد بهرنگی برادر بزرگ نویسنده نامدار، صمد بهرنگی، در سال 1314 شمسی در محله چرنداب تبریز پا به عرصه هستی نهاد. وی پس از طی تحصیلات ابتدایی و دوره دبیرستان، در سال 1322 وارد دانشسرای مقدماتی تبریز شد و پس از پایان تحصیل در آن جا جهت تدریس به روستاها اعزام گردید. وی سال های 1335-37 را در خدمت نظام وظیفه گذراند و در سال 1339 در دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز تحصیلات عالیه در رشته جغرافیا را آغاز نمود. پس از فراغت از تحصیل دانشگاهی تا سال 1359 که وقفه ای در جریان اشتغال اش ایجاد گردید،در خدمت آموزش و پرورش بود.

برکناری از خدمت دولتی توفیقی اجباری بود که اسد بهرنگی را به سمت تالیف و تحقیق و ترجمه از سویی، کتابفروشی و انتشار کتاب از سوی دیگر سوق داد. وی در سال مزبور ضمن اشتغال در کتابفروشی و انتشار کتاب از سوی دیگر سوق داد. وی در سال مزبور ضمن اشتغال در کتابفروشی و انتشارات شمس تبریز به انتشار اولین کتاب خود تحت عنوان صابر و معاصرین او که ترجمه اثری از عباس زمان اف بود نایل گردید. این ترجمه پیش از آن با امضای مستعار «کاوه اسدی» در چند شماره از ماهنامه نگین چاپ شده بود.

صاحب ترجمه پس از گردن نهادن به بازنشستگی اجباری در سال 1362 همراه برادر کوچکترش جعفر- که صابون برکناری از خدمت به تن او هم خورده بود – کتابفروشی آفتاب را تاسیس نموده، مدتی نیز به تنهایی مدیریت آن جا را برعهده داشت.

با تاسیس انتشارات بهرنگی در سال 1376، اسد بهرنگی کار تالیف، تحقیق، ترجمه و نشر کتاب های خود و برادرش صمد را (بخصوص پس از انقضای دوره سی ساله بعد از مرگ پر تعبیر و تفسیر او) به طور جدی آغاز نموده، و تا سال 1389 که در یکی از آخرین روزهای آن (28 اسفند) چشم از جهان فروبست ادامه داد.

انتشارات بهرنگی غیر از کتاب های یاد شده که برخی از آن ها به دفعات چاپ و منتشر گردید، از مولفین دیگر نیز کتاب هایی منتشر نمود که می توان به کلیات علی آقا واحد، اونودولموش ماهنی (ترانه فراموش شده) از منصور خانلو، صمد بهرنگی منظومه سی از حسین دوزگون، سیاه بازی از یوسف شجری اقدم و ... اشاره نمود.

تلاش و کوشش شادروان اسد بهرنگی در گردآوری، پژوهش، ویرایش و چاپ و نشر آثار برادر فقیدش که آخرین آن ها صمد بهرنگی در آیینه زمان نام داشت و حاوی عکس های گوناگون انفرادی و دسته جمعی از مراحل و دوره های مختلف زندگی و فعالیت صمد بود، یادآور جد و جهد زنده یاد سیروس طاهباز در به سامان رساندن آثار نیما یوشیج،پایه گذار بزرگ شعر نو فارسی است.

آن چنان که سیروس طاهباز در جمع و نشر آثار نیما سنگ تمام گذاشت، اسد بهرنگی نیز به نوبه خود نسبت به آثار برادرش این گونه عمل کرد.

اسد بهرنگی در مورد حادثه مشکوک مرگ برادرش صمد نظری متفاوت با اکثریت داشت و گویا تا آخر نیز بر درستی باور داشت خود پای فشرد. وی انسانی سلیم النفس، نرم خو و ماخوذ به حیا بود و پیشدستی دیگران در چاپ آثار برادرش را بعد از انقضای دوره سی ساله پیش گفته با سعه صدر تحمل کرد و به کمتر کسی اظهار گلایه نمود. از نظر سیما اگرچه به دو برادر دیگر شباهت داشت، به خلاف آن دو تنومند و بلند قامت بود. آزردگی روحی حاصل از جوانمرگ شدن یکی از فرزندانش را در سال های اخیر سبب فرسودگی جسمی او ذکر نموده اند که سرانجام به از کار افتادن کبد و بستری شدن چند ماهه در منزل منجر گردید و به درگذشتش انجامید.

گردآوری، تحقیق و تالیف:

• نامه های صمد بهرنگی (چ 1 : انتشارات بهرنگی، 1388)
• برادرم صمد بهرنگی، روایت زندگی و مرگ (چ 3: انتشارات بهرنگی، 1386)
• صمد بهرنگی در آیینه زمان (چ1 : انتشارات بهرنگی، 1389)

ترجمه و تالیف:

• خودآموز ترکی استانبولی (چ 2: انتشارات بهرنگی، 1381)
• فرهنگ همراه ترکی استانبولی – فارسی (چ1 : انتشارات بهرنگی، 1388)
• ترجمه: صابر و معاصرین او، اثر عباس زمان اف (چ 1: انتشارات دنیا و شمس ، 1359)
• پژواک سیمای ستارخان در ادبیات آذربایجان. از : م عافیت (چ 1: انتشارات بهرنگی، 1374)
• دمیرچی اوغلو، داستانی از داستان های کوراوغلو. از : امیت کافتانجی اوغلو (چ 1: انتشارات بهرنگی / «مجموعه کتاب های دوستان-1»، بی تا)
• بالاجا قارابالیق (ماهی سیاه کوچولو). از : صمد بهرنگی (چ 2 : انتشارات بهرنگی ، 1387)
• به من نگاه کن برادر. از :یاشار کمال (چ 1 :انتشارات ابتکار نو، 1387)
• لطیفه های بهلول داننده. گردآورنده : رافیق اسماعیل (چ 1 : انتشارات بهرنگی / «مجموعه ادبیات شفاهی  آذربایجان – 1»، بی تاریخ)
• لطیفه های ملانصرالدین . گرداورنده: رافیق اسماعیل (چ1 : انتشارات بهرنگی / «مجموعه ادبیات آذربایجان – 2» 1389)

برگردان از الفبای لاتین:

• عاشیق شعری و بایاتیلار . گردآورنده : رافیق اسماعیل (زیر چاپ)
• آتالار سؤزو و مثللر. گردآورنده : رافیق اسماعیل (زیر چاپ)

نامه های صمد بهرنگی بیش از چاپ آن از سوی انتشارات بهرنگی، یک بار از سوی انتشارات امیرکبیر و بار دیگر توسط ناشری دیگر به چاپ رسیده است. همچنین یادآوری می شود که از اسد بهرنگی نیز همانند خیلی از اهل قلم، آثار چاپ نشده ای باقی مانده است.