بهرنگ ناغیل لاری

اوشاقلار ادبیاتی
اوشاقلار ادبیاتیدا، قورو و قاچینیلماز اؤیودو بیر- بیرینه قوووشدورب رئکلام ائتمک، ال، آیاق و بدن تمیزلیگی، آتا- آنانین سؤزونه باخماق، بؤیوکلردن سؤز ائتیشمک، قوناق یانیندا های – کوی سالماماق، سحر تئز یوخودان دوروب سعادتلی اولماق، گولسن دونیا اوزونه گولر، خیریه بنگاه لارینین شیوه لری ایله یوخسوللارا یاردیم ائتمک و بونا تای قونولارین داها واختی سوروشوب. بونلارین سونوجو، حیات و یاشام چئوره سی نین بژیوک هابئله گئنیش مسئله لریندن، اوشاقلارین خبرسیز قالماسیدیر. بؤیوک قارداشین آزاد نفس چکمک و بیر آن تمیز هاوا دا اگلنمک اوچون اورگی داریخاندا، ندن اوشاغی تمل سیز «خوش بختلیک، شنلیک و اومود» باراماسیندا بوغمالیییق؟ اوشاغی یئرسیز و تملی سوست اولان اومود عامیللریندن اومودسوز ائدیب، اونون یئرینه اجتماعی واقعیتلری تانیماق اساسیندا دییشیلمیش اومودو یئرلشدیریب و اؤنجه کی اومودون یئرینه قویمالی.
اوشاغا تمیزلیک هابئله بؤیوکلرین سؤزونه باخماق و اؤیرتمندن (هانسی اؤیرتمن؟) سؤز ائشیتمک و ادب (هانسی ادب، گوجلولرین و کوتله نین یوخاری قاتیندا رفاه دا اولان آداملارین رئکلام ائتدیگی ادب می؟) اؤیرنمکدن باشقا بیر گرگی یوخدور؟ سیزجه اوشاغا سنین اؤلکه نده، آی گلر گئدر، ایلدن ایله ات اوزو گؤرمه ین اوشاقلار وار دئمه لی دئییلیک می؟ بعضی لری وار همیشه سوفرلرینده قیزاردیلمیش قاز ایله شراب ین وار اولدوسونو ایسته ییرلر.
دونیا خالقی نین یاریسیندان چوخونون آج اولماسینی اوشاغا دئملی دئییلیک می؟ ندن آج دیلار و آجلیغی آرادان قالدیرماق یوللاری نه دیر؟ تاریخ و اونون دییشیلمه سی هابئله انسانلار کوتله سی نین گلیشمه سی آنلامینی دوزگون و علمی شکیلده اوشاغا آنلاتمالی دئییلیک می؟ ندن تر تمیز، قوتورسوز، سس سیز و سؤزه باخان اوشاق بئجرتمه لیییک؟ اوشاقلاری شهرین یوخاری قاتیندا یئرلشن اویونچاق ساتان لوکس درکانلارین جاماکی داللارینا قویوب بئله بیر یاراشیقلی قولچاقلار دوزلتمک می دیر ایستگیمیز؟ ندن یالان دانیشماق پیس دییر دئییریک؟ اوغورلوغو ندن پیسله ییریک؟ آتا آنانین سؤزونه باخماغی ندنسه یاخشی بیلیریک؟ ندن یالان دانیشماغین، اوغورلوغون تملینی، یایقینلاشیب گئنیشلنمه سی نین کؤکلرینی اوشاقلارا آچیقلامیریق؟
ساغ گؤزون سول گؤزه دوغرو دئمه یگی بیر زماندا، اوشاقلارا دوغرو دانیشماغی اؤیره دیریک. قارداش قارداشدان شوبهه لنیر. اورگینده اولانی دیلینه گتیریرسه اولا بیلر بعضی کورلوقلارا اوغراسین. ایستکلری یالنیز دینج یاشماق، کورلوقسوز گون کئچیرمک هابئله آرتیق پول قازانماق اولان نفس لرینی پرستیش ائدن آزغین اؤیرتمن و آتا- آنانین سؤزونه باخماق یاخشی بیر ایشدیرمی؟ ندنسه یوخسوللارین الیندن توتماغی رئکلام ائدیب، هئچ بیر زامان بیرینین نییه یوخسول اولوب، باشقاسی نین وارلی اولوب سینه گررکن اؤز وارینین ان آزینی او یازیق یوخسولا وئرردیکده باشینا منت قویوب دئسین:« هن؛ من خئیر ایش گؤرن بیریسی یم و همیشه سنین کیمی یازیق، قارا گونلولرین اللریندن توتارام، البته بو یالنیز تانری نین راضیلیغی اوچوندور یوخسا سن اؤزون ائله دگرلی آدام دئییلسن.» ایندی اوشاقلار ادبیاتیندا ایکی قونونو گؤز اؤنونه آلیب و بو ایکیسینی ایشیمیزین تمل پیلاتی سئچمه لی ییک:
بیرینجی قونو: اوشاقلار ادبیاتی، اونلارین بویالی دنیاسی، خبرسیزلیک لری، رویالاریف اوشاغین شیرین خیال لاری ایله، بؤیوکلرین قارانلیق دونیاسی، آجیلاری، دردلر دولو واقعیتلری هابئله اجتماعی محیطین سرتلیگی آراسیندا بیر کؤرپو یارانمالیدیر. اوشاق بو کؤرپودن کئچمه لی و تام آییقلیقلا، سیلاحلی هابئله الینده چیراق بؤیوکلرین قارانلیق دونیاسینا چاتمالیدیر. بئله بیر دورومدا یاشاییش بویو اوشاق آتاسی نین دوزگون دوست و یاردیمچیسی اولوب، دورقون و هر آن ایچینه شوملایان توپلومدا اولوملو دییشیکلیک یارادان بیریسی اولا بیلر. اوشاق آتاسی نین بیر تیکه چؤرگی نئجه کورلوقلا اله گتیرمه سینی و بؤیوک قارداشی نین مظلومجاسینا ال – آیاق چالیب بوغولماسینی بیلمه لیدیر. او بیریسی اوشاق ایسه آتاسینا هانسی یول لار ایله بو قارانلیق گونلرین و آداملارین اللریله تؤره نن قیشین سورممه سینه یاردیم ائتمه لیدیر. اوشاقلاری، تملی تیترک اومود وئریجی عامیل لردن، اومودسو ائتملی ییک. اوشاق آتاسی نین توپلومون ایرنج باتلاغیندا ال – آیاق چالان غریق دن باشقا بیریسی اولماماسینی بیلمه لیدیر. نئجه یاخشی اولان بیر زادین ایکی ایل سونرا پیس سانیلماسی مومکوندور. بیر کوتله یا دا توپلومون بیر قاتیندا اولان اخلاق یؤنلو بیر ایش، باشقا کوتله یا توپلومون ایچینده اخلاقسیزلیق سانیلا بیلر. بیر عایله ده آتانین قازاندیغینی پارا اؤزونون ایلنجه، قماراویناماق و اخلاقسیزلیق ایشلرینه خرج اولونسا، گرکمز او عایله نین اوشاغی دوغرو دانیشان، سؤزه باخان، سس سیز سمیرسیز آتاسی نین فیکیرلرینی سؤزسوز قبول ائدن اولسون.
اوشاقلار ادبیاتی یالتیز «محبت، هومانیستلیک، قناعت و آلچاق کؤنوللوگو» یایان مسیحیت اخلاق تورلریندن اولمامالیدیر. اوشاغا دئمه لیدیر کی بشرین ضدینه و انسانلارا یارامایان، کوتله نین تاریخی گلیشمه سنین اؤنونو آلان هر نه یین قارشیندا کینه لی اولمالی و بو کینه اوشاق ادبیاتینا یول تاپمالی دیر. تره زینین آغیر گؤزونه یییه دوران شخصلرین طرفیندن یئرسیز هومانیستلیک و اطاعت تبلیغ اولونور، دئمک تره زینین یونگول گؤزونه صاحب اولانلار ایسه اونلارین یانیندا دگر سیزدیلر.