کتاب امیر حشمت نیساری قهرمان مشروطه
هفت سال بعد از درگذشت مورّخ شهیر تاریخ آذربایجان استاد دکتر صمد سرداری نیا یکی از آثار تاکنون منتشر نشده ایشان در اختیار مخاطبین علاقمند قرار می گیرد.
«امیرحشمت نیساری، قهرمان مشروطه» عنوان کتابی است که قرار بود یکی از فصول جلد سوم مجموعه «مشاهیر آذربایجان» ایشان باشد که پس از تکمیل تألیف، خود به تنهایی کتابی مستقل و پربار گشت. این کتاب که توسط انتشارات اختر تبریز منتشر می شود، تنها یکی از آثار تاکنون منتشر نشده استاد دکتر صمد سرداری نیا می باشد که پس از درگذشت ایشان به زیور طبع آراسته می گردد؛ باشد که در این وانفسای امروزی مقبول افتد.
در مقدّمه کتاب چنین می خوانیم:
نقش تاريخی و سرنوشت‌ساز مردم آذربایجان در انقلاب مشروطیت، یكی از صفحات افتخارآفرین تاریخ این مرز و بوم را تشكیل می‌دهد. در حقیقت انقلاب به معنای واقعی، در این دیار مردخیز، به وقوع می‌پیوندد و به قول مرحوم دكتر مصطفی رحیمی: «شراره‌های انقلاب، از حضرت عبدالعظیم و قم به تبریز می‌جهد... در این دوره، مبارزه‌های خونین و لشكركشی و انقلاب به معنای واقعی آغاز می‌گردد.»
پایداری مردانه ی آذربایجانی‌ها نه تنها مشروطیت را كه از سراسر ایران برچیده شده بود، دوباره زنده كرد، بلكه این ایثار و حماسه‌آفرینی، الگوئی برای دیگر ملل مشرق زمین گردید. پرواضح است كه این حماسه ی بزرگ تاریخی توسّط مردمانی آگاه، غیرتمند و فداكار آفریده شد. و به همین علّت، جا دارد كه درباره ی این رخداد بزرگ تاریخی تحلیل‌ها نوشته شود و بازیگران قهرمان آن بهتر و بیشتر شناخته شوند.
در این راستا با این كه تاكنون، كتاب‌ها و مقالاتی به رشته ی تحریر درآمده، ولی به هیچ وجه ادای مطلب نشده و ناگفته‌های زیادی باقی مانده است. حتّی اغلب دست اندركاران حماسه‌آفرین این نهضت مردمی ناشناخته مانده‌اند كه شرح احوال، مبارزات و خدمات آنان كه اغلبشان از لایه‌های پائین اجتماع برآمده و در مكتب انقلاب مشروطیت، هر یك به شخصیت برجسته‌ای تبدیل شده‌اند می‌تواند نه تنها به شناسنامه‌ای برای زادگاهشان تبدیل شود، بلكه فداكاری، غیرت، نوع‌دوستی، آزادی‌خواهی و عدالت‌طلبی آنان، الگوئی برای نسل‌های بعدی قرار گیرد. یكی از این قهرمانان، ابوالحسن‌خان امیرحشمت نیساری است كه از افتخارات آذربایجان به شمار می‌آید. و به قول سعید منیری: «روحیه ی والای انقلابی، مردم‌دوستی، وطن‌پرستی، سپاهیگیری، كاردانی، غیرت و بی‌باكی در این شخصیت یكجا جمع بود.»
