آذ

 کتیبه های شفاهی (11) با عنوان "آذ" تالیف ناصر منظوری توسط انتشارات اندیشه نو منتشر شده است.
نگارنده اعتقاد دارد که درک ماهیت و واقعیت تولیدات شفاهی زبان چندان ساده نیست. آن چیزی که در طول تاریخ به صورت شفاهی به ما رسیده است حاصل همیاری طبیعی جامعه بوده وسندی مطمئن برای بررسی است. پس، تئوریزه شدن آن از منظر "شناخت" اهمیت بسیار بحرانی دارد.
واژه ی «آذ» آن گونه که محمود کاشغری در دیوان لغات الترک (سال 466 هجری) نوشته: 
[ااذ هوالفالُ الجیدُ]  (آذ [به معنای] فال خجسته است.)
در این کتاب بحث خواهد شد که، «فال خجسته»، یا به قول شاعران، «دولت بیدار»، عبارت از جمع سحرگاهی این سه جرم آسمانی (ستاره صبح، ماه خورشید)، با مرکزیت ماه [با تاکید بر قرین شدگی هلال ماه با ستاره ی صبح] است:
اگر بخواهیم این امر را از منظر علمی در آن روزگار توضیح دهیم، این گونه خواهد بود که، مجموعه ی ستاره شناسی _طالع بینی به عنوان اصلی ترین جریان علمی آن روزگاران بوده و تلاش داشته است تا رابطه ی بین وقایع زمینی را با حرکات اجرام آسمانی توجیه کند. این امر البته، نتیجه ی شکل گیری طولانی مدت زبان _ فکر در انسان است که ده ها هزار سال پیش از تشکیل تمدن ها طول کشیده است. 
این که چرا این سه تایی ها «فال خجسته» معنی داشته، این است که تاثیر ماه در سرنوشت انسان ها بسیار حیاتی درک می شده است. خواهیم دید، جمع بسیار نادر این سه جرم با محوریت ماه در سحرگاه، وضعیت خجسته ای از ماه انگاشته شده است. باز خواهیم دید که تک واژ «آذ» مستقیما به «آی» تبدیل می شود.
بحث خواهد شد که این تک واژ به عنوان یکی از کانون های زایش واژگانی دارای مفهوم بسیار مرکب است.