عاشقانه‌ای از جنس فضولی و شکسپیر

گوینده پیشکسوت صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی، زبان تورکی را معیاری مناسب و غنی برای بیان مفهوم عالیه اشعار شاعران بزرگ عنوان کرد.
به گزارش یول‌پرس به نقل از نصر، “یوسف حسنی اعظمی” یکی از توانمندترین مجریان کشور و گویندگان سابق صدا و سیما است که آذربایجان شرقی به نام و وجودش مفتخر است.

اعظمی متولد ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ در تبریز است که از دوران کودکی و نوجوانی به سرودن شعر پرداخته و به مدت ۲۵ سال در بخش برون مرزی صدا و سیمای آذربایجان شرقی فعالیت داشته است.

مجری پیشکسوت سیمای آذربایجان شرقی پس از اتمام فعالیت رسمی خود در صدا و سیمای استان به تحقیق و پژوهش در حوزه ادبیات پرداخته و در سال های اخیر آثار خود را به صورت نثر و نظم و همچنین ترجمه آثار بدیع شاعران نامی ملی و بین المللی به زبان تورکی در قالب کتاب به چاپ رسانده است.

به بهانه چاپ و انتشار کتاب های این مجری و محقق شناخته شده آذربایجان‌شرقی، در ادامه این گزارش به شرح گفت و گوی نصر با این مجری، پرداخته شده است:
“یوسف حسنی اعظمی” در ابتدای این گفت و گو با اشاره به نحوه آغاز علاقه مندی و فعالیت خود در حوزه ادبیات، اظهار داشت: تعریف من این است که این استاد شهریار نبود که ادبیات را انتخاب کرد بلکه چشمه ای از ادبیات او را به خود فراخواند و او نیز با پذیرش این دعوت، شهریار دل ها شد. به نظرم بخش های مختلف هنر و ادبیات دوستداران خود را فرا می خواند و ارتباط و گرایش من نیز به ادبیات و آغاز  فعالیت ادبی ام نیز از این قاعده مستثنا نیست.

وی ادامه داد: شاید بتوان گفت که فعالیت ۲۵ ساله در صدا و سیمای استان نیز زمینه ای برای قوت بخشیدن به پیوند من با ادبیات بود، داستان ادبی خود را با ادبیات تورکی و اثر ارزشمند شهریار “حیدربابایا سلام” آغاز کردم و طی زمان با شناخت و مطالعه ادبیات فارسی شیفته تمام حوزه های ادبیات از نویسندگان داخلی تا دورترین کران دنیا شدم.

مجری پیشکسوت سیمای استان در ادامه با بیان اینکه فراگرفتن زبان غنی تورکی با آموزش دقیق و کاربردی برای آحاد مردم امری سهل خواهد بود، افزود: در آغاز فعالیتم در صدا و سیمای استان پروژه ای در ارتباط با زبان معیار به زبان تورکی مطرح شد که در این پروژه به عنوان پژوهشگر مشارکت داشتم که پس از اتمام این پروژه شاهد نتیجه ارزشمند آن شدم، پس از گذشت چندین سال بر آن شدم تا پژوهشی که در ارتباط با زبان معیار بود با نگارش کتابی تکمیل کنم، در همین راستا تصمیم بر نوشتن کتاب دستور زبان تورکی به زبان ساده گرفتم تا علاقه مندان به زبان تورکی بتوانند با استفاده از آن به راحتی زبان غنی تورکی را  بیاموزند.
وی ادامه داد: همواره در ذهن، فکر اینکه باید روزی داشته ها و دانسته هایم را با جامعه به اشتراک بگذارم همراهم بود و مرا برای برنامه ریزی و آغاز کاری جدید وا می داشت به همین سبب پس از گذشت مدتی از بازنشستگی، تصمیم گرفتم تا این کار را عملی سازم، به همین منظور  شعرهایم را که در طول این چندسال سروده بودم به صورت یک کتاب منتشر کردم.

موسم ادای دین…

اعظمی ضمن بیان اینکه همواره در ذهن خود دینی را نسبت به شاعران نامی و تاثیر گذار کشور داشته، گفت: هم زمان با این موضوع باز در دل خود جای خالی برای شاعرانی که نسبت به آن ها دین خاصی داشتم، دیده می شد، چراکه دوران جوانی ام را با آثار برخی از شاعران نامی همچون نظامی سپری کرده بودم و همواره در فضای ادبی برخواسته از روح لطیف آن ها زندگی کردم. در همین راستا درصدد گردآوری کتابی با مضمون ترجمه و تبدیل اشعار مخزن السرار نظامی به نثر برآمدم که البته پیش از آغاز آن با نظرات و مخالفت های بسیاری مواجه بودم که خوب تمامی آن ها من را نمی توانست از تصمیمی که داشتم بازدارد، به همین خاطر مقدمات کار را با علاقه ای بیش از پیش آغاز کردم.

این شاعر و نویسنده تبریزی ترجمه آثار شاعران تاثیر گذار در فعالیت ادبی خود را راهی برای ادای دین خود عنوان کرد و گفت: قطعا خلوتی که هر انسان با خود دارد با ویژگی های متفاوتی همراه است، من نیز در اتاق مطالعه خود خلوتی را با شاعران محبوب خود می گذرانم، خلوتی که روز به روز من را برای ادای دینم به آن ها مشتاق تر می کند؛ دینی دیگر مرا فراخواند، ترجمه تورکی اولین رباعی خیام با گشودن کتاب برایم تداعی و بر روی کاغذ نوشته شد.

اعظمی در همان لحظه مکثی ]همراه با لبخندی بر لب[ می کند و در ادامه گویی از مکث ایجاد شده رضایت خاطر دارد، اولین شنونده تمامی اشعار و نوشته هایش را همسر هنرمند خود عنوان و تاییدیه اولین ترجمه رباعی خیام را نیز بر اساس نظر همسرش بیان می کند.

به گفته وی پیش از این اساتیدی چون حسین وصالی و جبار باغچه بان به ترجمه رباعایات خیام پرداخته اند و اکنون نیز او ۱۰۰ رباعی خیام را به تورکی ترجمه و به صورت کتاب به چاپ رسانده است.

پروین اعتصامی که یکی از بانوان پرآوازه ادبیات ایران و آذربایجان است، سومین مقصد سفر ادبی اعظمی در وادی ادبیات را به خود اختصاص داد، به گفته وی غنایت ادبی اشعار اعتصامی به حدی است که تمام ابعاد فلسفی، عرفانی و ادبی را در برگرفته و نهایت استادی را در قطعه “لطف حق” عیان داشته است.
قلم اعظمی طی سال های گذشته اشعار شاعران بزرگ دیگری چون مولانا، شیخ محمود شبستری و عطارنیشابوری را نیز بر سپیدی دفتر ادبی اش نگاشت و در صدد بیان مفهوم عالیه اشعار در زبان تورکی برآمد، اما این روند نه تنها در ادبیات ملی بلکه در ادبیات بین المللی نیز نمود یافت؛ بیان عشق این بار در “رومئو ژولیت”، شاهکار ادبی شکسپیر شکل گرفت، وی در این خصوص بیان کرد: تمام اثرات شکسپیر تامل برانگیز و زیباست اما ادای دین به این نویسنده و شاعر جهانی جز طریقت عشق نبود، به همین دلیل “رومئو ژولیت” را برای ترجمه خود انتخاب کردم اما “شکسپیر شرق” در این حین خود را برایم در طریق بیان عشق نمایان ساخت؛ “ملا محمد فضولی”.

فضولی از جمله شاعرانی است که نه تنها تورک بلکه اکثر مردم جهان با اشعارش آشنا هستند، به همین خاطر طی ترجمه رومئو ژولیت شکسپیر تلفیق اشعار این دو شاعر نامی در ذهنم تداعی و بر روی کاغذ نگاشته شد، این نوشته که به صورت بیان اشعار در پاسخ به هم نوشته شده در روزهای آتی به شکل کتاب به چاپ خواهد رسید، البته نکته دیگری که در این خصوص می توانم بگویم، اجرای این متن به صورت نمایش در تئاتر تبریز است، طبق صحبت هایی که با یکی از کارگردانان مطرح حوزه نمایش استان داشتم طی ماه های آینده این متن به روی صحنه خواهد رفت.
بو دنیا فانی دیر فانی…

امروزه نهادهای فرهنگی بین المللی مانند یونسکو با مقوله زبان به مثابه میراث فرهنگی غیرملموس رفتار کرده و حفظ آن را به عنوان یک یادگار گرانقدر از نسل های پیشین به نسل های جدید نوع بشر بسیار مهم می دارند. دلیل این نگرش این است که زبان تنها یک ابزار ارتباطی نیست، بلکه زبان یک رسانه حمل دانش نیز است. از این منظر زبان تولید، انتقال و ثبت فرهنگ یک ملت، زبان مادری آن ملت است و زبان جزئی از فرهنگ و حتی کلید آن گنجینه بزرگ به شمار می آید.

در ادامه گفت و گو با یوسف اعظمی نویسنده و مجری پیشکسوت صدا و سیمای استان، از اهمیت توجه به زبان مادری و ادبیات غنی آذربایجان سخن به میان آمد که در این بخش از گفت و گو توجه جوانان به ادبیات زبان مادری خود و ترویج آن نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

اعظمی با اشاره به دوران کودکی  و نقش موثر مادرش در سوق یافتن به مطالعه ادبیات کهن آذربایجان، اظهار داشت: قطعا یکی از مهم ترین دلایل عمده ای که من را به ادبیات آذربایجان سوق داد، زمزمه های مادرم بود که همواره در کودکی با خواندن “بایاتی” ها برایم جالب و شیرین بود، یکی از بایاتی هایی که مادرم همواره زمزمه می کرد “بو دنیا فانی دیر فانی، بو دنیا دا قالان هانی، داوود اوغلی سلیمانی، تخت اوستوندن سالان دنیا” بود که شاید بتوان این بایاتی را نقطه آغازی برای علاقه مندی من به ادبیات و سرودن شعر عنوان کرد.

قطعا در مورد جوانان نیز این موضوع بدیهی است، هرچه قدر جوانان با زبان و ادبیات خود آشنا باشند و مطالعه خود را بر آن متمرکز سازند، نه تنها این ادبیات کهن فراموش نمی شود، بلکه سبب تقویت بنیان های آن با فکر و اندیشه ای نو می شود.

با توجه به اینکه در ادبیات بازگشت به خویشتن همواره توصیه شاعران و نویسندگانی چون مولانا، اقبال لاهوری و سید عظیم شیروانی بوده لذا جوانان نیز با توجه به ارزشمندی ادبیات به اصل خویش باز خواهند گشت و عبارت “بوریای خود به قالینش مده/ بیدق خود را به فرزینش مده” تحقق خواهد یافت.
نقش ادبیات در تقویت بنیان های فرهنگی جامعه

مجری با تجربه صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی در ادامه سخنان خود با اشاره به نقش ادبیات در تقویت بنیان های فرهنگی جامعه، اظهار داشت: ادبیات گفته ها و نوشته های ظریف و زیبا با هدف نشان دادن رهنمودها و ارشاداتی در راه سعادت جامعه و آسایش نسل فعلی و پیشرفت آینده است . در قلمرو زندگی انسان آثار ادبی به عنوان تبلور اندیشه های فردی و اجتماعی در اعتلای فرهنگی و اجتماعی جامعه تاثیر بسزایی دارند . ادبیات در انجام رسالت خود در قلمرو دانش های گوناگون گنجینه ارزشمندی از رویدادها ،ارزشها، آداب و رسوم و پیشینه تاریخی و تحولات اجتماعی جامعه محسوب می شود .

وی معتقد است: تأثیر ادبیات در جامعه و متقابلا تأثیر جامعه در ادبیات مبحثی غیر قابل انکار است، باتوجه به اینکه استقلال فرهنگی، گستردگی ارزشهای اخلاقی ودینی و از طرف دیگر پر کردن اوقات فراغت و سلامت روانی فرد و جامعه تأثیر مستقیم با ادبیات آن جامعه دارد بنابراین تأثیر آثار ادبی را که حتما به سود بشریت خواهد بود نباید از ذهن دور داشت.

اعظمی همچنین تاکید کرد: ادبیات مجموعه آثار ظریف و زیبایی است که به صورت گفته و نوشته در آمده است  و وظیفه آن تفسیر و کند وکاو انسان اجتماع، زندگی، فرهنگ، سیاست و به طور کلی هدف اش نشان دادن رهنمودهایی از معیارهای ادبی، هنری و فرهنگی و دینی در جهت اعتلای روح انسان و ارشاد به سعادت اجتماعی واخلاقی جامعه است . ادبیات آینه تمام نمای رویدادها، آیین ها، رفتارها واندیشه های جامعه است که زبان  حال و شناسنامه یک ملت می باشد و می توان یک جامعه را با بررسی محتوا و موضوع ادبیات آن شناخت .
ضرورت شناسایی چهره های جوان و مستعد در استان

اعظمی در بخش پایانی سخنان خود در پاسخ به اینکه آیا بار دیگر به عرصه اجرا باز خواهد گشت یا نه؟ اظهار داشت: به اعتقاد بنده هم نسلان ام باید باری را که در سال های خدمت خود بر دوش داشته اند پس از پایان دوران فعالیت خود بر زمین گذاشته و توشه های راه خود را با جوانان به اشتراک گذارند.  قطعا بعد از این در کنار جوانان خواهم بود و در حد توانم به تقویت استعدادهای آن ها خواهم پرداخت، بر این معتقدم که استان نیازمند چهره های جوان و مستعدی است که برای ارتقا سطح کیفی برنامه های سیما می بایست آن ها را شناخت و از استعدادهای آن ها بهره برد