توضیحات

رباعیات حکیم عمر خیام

• ترجمه به ترکی آذربایجانی
• کریم مشروطه چی «سؤنمز»
• ناشر: سؤنمز

به جای مقدمه «اؤن سؤز یئرینه»
صرصر یئلی اسمه سه یدی، گول سولمازدی
بولبول گولون آرزیسیندا سارسیلمازدی
عالمده عدالت له دولانسایدی حیات
حکمتده داها معادا یئر قالماز ایدی

اشاره:
1-    پژوهشگران بیش از هزار رباعی منسوب به عمر خیام، از والنتین ژوکوفسکی گرفته تا جلال الدین همایی، سعید نفیسی، محمدعلی فروغی، صادق هدایت، علی دشتی، حتی علامه محمد تقی جعفری در این عقیده اتفاق نظر دارند که محال است از یک فرد عادی، این اندیشه های متناقض که نماینده روحی آشفته است سر زند، تا چه رسد به حکیم و دانشمندی چون عمر خیام که در آن زمان تالیی ابن سینایش خوانده اند. از این روی، هر کدام از این ها به روشی کم و بیش متفاوت، در تشخیص رباعیات اصیل از دخیل کوشیده اند، که ما، در انتخاب رباعیات اصیل برای ترجمه، روش کار علی دشتی را بیشتر موافق ذوق خود تشخیص داده و 75 رباعی را که از نظر او «مظنون الاصاله» هستند، به زبان ترکی آذربایجانی ترجمه و تحت همان شماره ها که در کتابش آمده، در این دفتر آوردیم. افزون بر این، 15 رباعی اکثرا از 26 رباعی که دشتی «رباعیات خیام وار» نامیده و انتساب آن ها به خیام را خیلی محتمل دانسته است، انتخاب نموده، به 75 رباعی اصیل افزوده ایم. روش ما،  در ترجمه نیز، همان است که در برگردان حیدربابای شهریار به کار بسته، و به این پرسش که : اگر خیام ترکی می دانست، این رباعیات را چگونه می سرود؟ – پاسخ داده، بعضا ترجمه مفهومی را به ترجمه لفظ به لفظ ترجیح داده ایم.
2-    باده خیامی. اگرچه خیام در دنیا به باده ستایی اشتهار دارد؛ ولی بنا به پژوهش علی دشتی، در رباعیات اصیل خیام، واقعیت چیز دیگری است. مثلا در 31 رباعی مجموعه نزهة المجالس فقط در 5 رباعی و در 13 رباعی مونس الاحرار، در 5 رباعی از می سخن به میان آمده است. در رباعی های مرصادالعباد و تاریخ گزیده و جوینی و وصاف، مطلقا سحنی از باده نیست و نکته مهم تر این که در هیچ یک از ₁ رباعی نزهة المجالس و مونس الاحرار باده مستقلا و بالذات موضوع سخن نیست، بلکه با تفکری توام است و یا مقرون است به صورتی که ار انفعالات نفس شاعر …
ایراد این ملاحظه به منظور انکار باده نوشی خیام نیست، بلکه برای رسیدن به این نتیجه است که مجموعه ها هر قدر از عصر خیام دور شده است بیشتر محتوی رباعیاتی است که مفاد آن صرفا باده گساری است. باده در زبان خیام رمزی است از مطلق تمتع و شعاری است برای بهره گرفتن از زندگی …