توضیحات

رند و زاهد

• تالیف: حکیم ملا محمد فضولی
• مقدمه، تصحیح و تحشیه: دکتر حسین محمدزاده صدیق
• ناشر: انتشارات تکدرخت
• چاپ اول 1389
• 184 صفحه
• شابک: 6-28-5559-600-978

مولانا حکیم ملا محمد فضولی، شاعر و اندیشمند والاجای شیعه ( م _ 990 هــ) در تاریخ ادبیات اسلامی، شخصیتی مستثنی دارد.متفکر و شاعر سه زبانه ای است که تاثیر عمیقی، بویژه در ادبیات ترکی آذری برجای نهاده است. نام او محمد، نام پدرش سلیمان بود. گفته شده که در سال 910 هــ. در خانواده ای شیعی مذهب و آذربایجانی، در جوار مرقد سیدالشهدا، در کربلا به دنیا آمده است. با وجود این که نام و یاد او در چندین تذکره ذکر شده، اما از کودکی و کیفیت تحصیلاتش آگاهی چندانی نداریم. در جوانی لقب «ملا» گرفته و مشهور به ملا فضولی بوده است. علوم عربی را نزدعالمی به نام رحمت الله و علوم ادبی را نزد حبیبی، ملک الشعرا دربار شاه اسماعیل ختایی آموخته است. و نیز، با دختر رحمت الله نامی ازدواج کرده و پسری فاضل و شاعر با تخلص فضلی داشته است.

لقب «ملا» نشانه ی کلامی بودن وی، و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، حکیم ملا محمد فضولی مانند ابوعلی سینا و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را به گونه ای آشتی دهد و راه سومی را در حکمت اسلامی بگشاید که بعدها از سوی حکیم ملا عبدالله زنوزی دنبال شد.

فضولی، شاعری اندیشمند است و در شعر ترکی، ید طولانی دارد. در مقدمه ی دیوان ترکی خود می گوید:
«علم سیز شعر اساسی یوق دیوار اولور و اساس سیز دیوار، غایتده بی اعتبار اولور».
یعنی: «شعر عاری از علم همچون دیواری بی بنیان باشد و دیوار بی بنیان را سرانجام اعتبار نشاید».